Thông thường, các thành viên Volkssturm chỉ được huấn luyện quân sự rất cơ bản. Nó bao gồm một khóa huấn luyện ngắn về việc sử dụng các vũ khí cơ bản như súng trường Karabiner 98k và Panzerfaust. Do chiến đấu liên tục và thiếu vũ khí, việc huấn luyện trên vũ khí thực thường rất ít. Ngoài ra còn do thiếu người hướng dẫn, có nghĩa là việc huấn luyện vũ khí đôi khi được thực hiện bởi các cựu chiến binh trong Thế chiến thứ nhất được gọi lại. Thông thường các thành viên Volkssturm chỉ có thể làm quen với vũ khí của họ khi tham chiến thực sự.

Không có tiêu chuẩn hóa nào về trang bị và các đơn vị chỉ được cung cấp những trang bị có sẵn. Điều này đúng với mọi trang bị - Các thành viên Volkssturm được yêu cầu phải mang đồng phục và dụng cụ nấu ăn của riêng họ, v.v... Điều này dẫn đến việc các đơn vị trông rất nhếc nhác, bệ rạc và thay vì thúc đẩy tinh thần dân chúng, nó thường khơi gợi về tình trạng tuyệt vọng của nước Đức.[10] Vũ khí cũng ngớ ngẩn không kém: mặc dù có một số súng trường Karabiner 98k được trang bị, các thành viên Volkssturm cũng được phát các loại súng trường Gewehr 98s và Gewehr 71 cổ lỗ từ thế kỷ 19 và Steyr-Mannlicher M1888, cũng như súng ngắn Dreyse M1907. Ngoài ra, còn có rất nhiều vũ khí chiến lợi phẩm của Liên Xô, Anh, Bỉ, Pháp, Ý và các quốc gia khác bị quân Đức thu được trong chiến tranh. Người Đức cũng đã phát triển các loại vũ khí Volkssturm giá rẻ nhưng hiệu quả, như súng ngắn MP 3008 và súng trường Volkssturmgewehr. Đây là những vũ khí được sản xuất bằng các kỹ thuật dập ép bằng máy, đơn giả và rẻ tiền, do vào những năm cuối chiến tranh, nhiều dây chuyền công nghiệp của Đức đã bị quân Đồng minh ném bom phá hủy, vì vậy để sản xuất một khẩu súng cần một lượng lớn công việc bán thủ công để thực sự đáng tin cậy. Các đơn vị Volkssturm được cung cấp bổ sung trên danh nghĩa có thể bởi cả Wehrmacht và SS.[21]

Khi đã hoàn thành khóa huấn luyện và nhận vũ khí, các thành viên Volkssturm theo thông sẽ tuyên thệ trung thành với Hitler và sau đó được phái đi chiến đấu. Không giống như hầu hết các quốc gia nói tiếng Anh, Đức áp dụng nghĩa vụ quân sự phổ thông cho tất cả nam thanh niên trong nhiều thế hệ, vì vậy nhiều thành viên lớn tuổi đã được huấn luyện quân sự cơ bản từ khi họ phục vụ trong Quân đội Đức và nhiều người đã từng là cựu chiến binh Thế chiến thứ nhất. Các đơn vị Volkssturm được cho là chỉ được sử dụng trong phạm vị hạt của họ, nhưng nhiều đơn vị đã được gửi trực tiếp ra tiền tuyến. Cuối cùng, trách nhiệm của họ là đương đầu với sức mạnh áp đảo của quân đội Anh, Canada, Liên Xô, Mỹ và Pháp, cùng với lực lượng Wehrmacht để xoay chuyển cuộc chiến hoặc làm gương sáng cho các thế hệ người Đức trong tương lai và đánh bại sự thất bại của 1918 bằng cách chiến đấu đến người cuối cùng, chết trước khi đầu hàng.[22][lower-alpha 2] Đó là một mục tiêu tận thế mà một số người được giao cho Volkssturm đã thuộc nằm lòng. Các thành viên cuồng tín của Volkssturm đã từ chối từ bỏ đạo đức của Đức Quốc xã cho đến những ngày Đức Quốc xã đang hấp hối, và trong một số trường hợp đã có những "hành động cảnh sát" tàn bạo đối với thường dân Đức, mà họ coi là kẻ chủ bại hoặc hèn nhát.[23]

Trong một số dịp, các thành viên Volkssturm đã thể hiện lòng dũng cảm và một ý chí kiên cường kháng cự, thậm chí còn hơn cả những binh sĩ Wehrmacht. Chẳng hạn, tiểu đoàn Volkssturm 25/235, khởi đầu với 400 người nhưng đã chiến đấu cho đến khi chỉ còn 10 người. Chiến đấu tại Küstrin từ 30 tháng 1 đến 29 tháng 3 năm 1945, các đơn vị dân quân, chiếm phần lớn là thành viên Volkssturm, đã chống cự trong gần hai tháng. Thiệt hại lên tới 60% cho Volkssturm tại Kołobrzeg, khoảng 1.900 người trong số họ đã chết tại Breslau, và trong Trận Königsberg (nay là Kaliningrad), 2.400 thành viên khác của Volkssturm đã bị giết.[24] Vào những thời điểm khác, dọc theo mặt trận phía tây, các đơn vị Volkssturm lại nhanh chóng đầu hàng hoặc tan rã trong hỗn loạn.[3] Hăng hái và cuồng tín nhất là các đoàn viên Thanh niên Hitler chiến đấu trong Volkssturm hoặc ý thức trách nhiệm vô độ từ những ông già, đôi khi lại dẫn đến những sự kiện bi thảm. Một ví dụ được chia sẻ bởi nhà sử học Stephen Fritz làm minh chứng trong trường hợp này:

Không phải mọi đơn vị Volkssturm đều tự sát hoặc chiến đấu đến cùng trong khi chiến tranh đã gần kết thúc. Nhiều người trong số họ mất nhiệt tình với cuộc chiến khi thấy rõ quân Đồng minh sẽ chiến thắng, khiến họ phải hạ vũ khí và đầu hàng - họ cũng sợ bị quân Đồng minh bắt giữ và tra tấn hoặc hành quyết như một du kích.[26] Bổn phận đối với cộng đồng và tránh khỏi những điều khủng khiếp như tại Bad Windsheim, cũng đóng một vai trò trong tư tưởng của họ, cũng như sự sinh tồn.[27]

Việc sử dụng rộng rãi nhất của Volkssturm là trong Trận chiến Berlin, nơi các đơn vị Volkssturm chiến đấu ở nhiều nơi trong thành phố. Trận chiến này đặc biệt khốc liệt; nhiều thành viên Volkssturm đã chiến đấu đến chết vì sợ bị Liên Xô bắt giữ, giữ vững đến cùng, đúng với lời thề của họ.[28] Tuy nhiên, với một lực lượng gồm hơn 2,5 triệu quân Liên Xô, được trang bị 6.250 xe tăng và hơn 40.000 khẩu pháo, được giao nhiệm vụ đánh chiếm thành phố, tàn quân của Wehrmacht không còn có thể là đối thủ. Trong khi đó, Hitler đã tố cáo mọi "sự phản bội" đối với cư dân của Führerbunker.[29] Không thiết tha cho cái chết được cho là vô nghĩa, nhiều thành viên lớn tuổi của Volkssturm đã tìm cách trốn khỏi quân đội Liên Xô đang đến gần.[30] Bên cạnh hình ảnh bi thảm của Volkssturm ở Berlin, là những cuộc đào tẩu và đầu hàng thường xuyên của binh lính Wehrmacht và các thành viên Volkssturm ở miền nam và miền tây nước Đức.[31]